بررسی بهداشت دهان و دندان کودک ازجمله مواردی است که اغلب توسط خانواده‌ها نادیده گرفته می‌شود درصورتی‌که مراقبت از این مرواریدهای کوچک نیازمند توجهی ویژه است.
نظرسنجی مراقبت‌های اولیه دهان و دندان کودکان این مسئله را نمایان می‌سازد که تنها ۳۴ درصد از کودکانی که به دندان‌پزشک مراجعه می‌کنند میانگین سنی ۲.۶ سال دارند.
دندان‌های شیری کودک تقریباً از ۴ تا ۱۸ ماهگی شروع به رویش کرده و از ۶ سالگی این دندان‌های شیری شروع به افتادن کرده تا دندان‌های اصلی کودک جایگزین شود.
عموماً والدین تا زمانی که پوسیدگی و یا خرابی در دندان کودک مشاهده نکنند کودک خود را جهت معاینه دهان و دندان نزد دندان‌پزشک نخواهند برد.
از طرفی دندان‌پزشکان توصیه می‌کنند که یک کودک در سن ۱ سالگی و یا ۶ ماه بعد از رویش اولین دندان شیری خود باید به دندان‌پزشک مراجعه کند.
بنابراین می‌توان گفت که زمان مناسب اولین معاینه دندان‌پزشکی کودکان ۱ یا ۶ ماه بعد از رویش اولین دندان آن‌ها است که در ادامه بیشتر دراین‌باره صحبت خواهد شد.
سرفصل‌های عنوان‌شده در این مقاله عبارت‌اند از:
نگهداری از دندان‌های شیری کودک بسیار حائز اهمیت است و باید در محل خود باقی بمانند تا زمانی که به‌طور طبیعی از بین بروند. دائمی نبودن دندان‌های شیری به معنای بی‌اهمیت بودن آن‌ها نیست.
دندان‌های اولیه کودکان به دلایل بسیاری ازجمله موارد زیر مهم هستند:
- دندان‌های شیری به کودک کمک می‌کند تا بتواند به‌درستی غذا را بجود و تغذیه خوبی داشته باشد.
- دندان‌های شیری نقش به سزایی در تکلم کودک داشته و در ادا کردن درست کلمات و صحبت کردن کودک بسیار مؤثر است.
- دندان‌های شیری فضای موجود در فک را برای جایگزینی دندان‌های اصلی کودک حفظ می‌کنند.
- وجود این دندان‌ها و داشتن لبخند زیبا و دوست‌داشتنی به کودک کمک می‌کند تا زمانی که دیگران به وی نگاه می‌کنند احساس خوبی داشته باشد.
دندان‌های شیری به تغذیه صحیح کودک کمک کرده و بر نحوه تکلم و صحبت کردن وی تأثیر می‌گذارند. همچنین دندان‌های شیری فضای لازم برای رشد دندان‌های اصلی کودک را حفظ می‌کنند.
متأسفانه بیشتر والدین نسبت به این موضوع آگاهی نداشته و متوجه نیستند که تا چه اندازه دندان‌های شیری بر سلامت کودکشان در تمام طول عمر تأثیرگذار است.
آموزش مداوم و تکنیک‌های مناسب مسواک زدن و کشیدن نخ دندان، سلامت مادام‌العمر دهان و دندان کودک را تضمین می‌کند. اولین معاینه دندان‌پزشکی کودکان یک فرصت عالی برای والدین است تا بتوانند بهترین راه‌های مراقبت از دهان و دندان کودک خود را بیاموزند.
هم‌زمان با رشد کودک دندان‌های او نیز از ۴ ماهگی شروع به رویش کرده و تا حدود ۲ تا ۳ سالگی کل دندان‌های شیری جوانه می‌زنند که مجموعاً ۲۰ عدد هستند.
زمانی که کودک پا در ۶ سالگی بگذارد دندان‌های شیری او یکی پس از دیگری شروع به لق شدن می‌کنند و آخرین دانه‌های آن تا ۱۲ سالگی برای کودک باقی خواهند ماند. بااین‌حال والدین موظف هستند که بعد از مشاهده اولین دندان کودک خود از دندان‌های او در مقابل بیماری‌ها و پوسیدگی دندان محافظت کنند.
بهتر است از زمانی که اولین دندان کودک رشد یافت وی را نزد دندان‌پزشک برده و با فضای دندان‌پزشکی آشنا کنید زیرا در سنین بالاتر ممکن است در مواجهه با دندان‌پزشک احساس ناراحتی کرده و عصبی شود و یا در اولین بازدید از دندان‌پزشکی اضطراب داشته باشد.
اما بهترین روش برای آماده‌سازی کودکان در مواجهه با ابزارآلات دندان‌پزشکی چیست؟
شاید بهره‌گیری از موارد زیر کمک‌کننده باشد:
اولین دیدار دندان‌پزشکی معمولاً کوتاه بوده و درمان کمی را شامل می‌شود.
این دیدار به فرزندتان این فرصت را می‌دهد که به‌صورت دوستانه و بدون ترس با دندان‌پزشک ملاقات کند.
در اولین دیدار ممکن است برخی از دندان‌پزشکان از والدین بخواهند که بروی صندلی دندان‌پزشکی نشسته و در این مدت کودک را مورد آزمایش قرار می‌دهند.
از طرف دیگر برخی از دندان‌پزشکان از والدین می‌خواهند تا زمان معاینه کودک در اتاق انتظار منتظر مانده تا بتوانند رابطه‌ی دوستانه با کودک برقرار کنند.
در اولین معاینه دندان‌پزشکی کودکان دندان‌پزشک تمام دندان‌های کودک را برای شناسایی پوسیدگی و خرابی بررسی کرده و همچنین نحوه گاز زدن و جویدن کودک را جهت بررسی مشکلات احتمالی لثه، فک و بافت‌های دهان موردبررسی قرار می‌دهد.
اگر نشانه‌ها حاکی از آن باشد که دندان کودک به شستشو نیاز دارد دندان‌پزشک یا متخصص بهداشت دهان و دندان، دندان‌های کودک را شستشو داده و نیاز به فلوراید را ارزیابی می‌کند.
او همچنین در خصوص اصول مراقبت از دهان کودک به والدین آموزش داده و هرگونه سؤالی را در مورد مسائل مربوط به رشد دندان و سایر مسائل مربوطه پاسخ می‌دهد.
در اولین معاینه دندان‌پزشکی کودکان از والدین خواسته می‌شود فرم‌های پزشکی و بهداشتی کودک را تکمیل کنند تا دندان‌پزشک از سابقه سلامتی کودک اطلاعات کافی داشته باشد.
در اولین معاینه دندان‌پزشکی کودکان دندان‌پزشک تمام دندان‌های کودک را برای شناسایی پوسیدگی و خرابی بررسی کرده و همچنین نحوه گاز زدن و جویدن کودک را جهت بررسی مشکلات احتمالی لثه، فک و بافت‌های دهان موردبررسی قرار می‌دهد.
مواردی که ممکن است یک دندان‌پزشک در اولین معاینه دندان‌پزشکی کودکان در مورد آن‌ها با والدین صحبت کند عبارت‌اند از:
برخی از دندان‌پزشکان توصیه می‌کنند که کودک باید هر ۶ ماه یک‌بار به دندان‌پزشکی مراجعه کند تا از سلامت دندان‌ها وی اطمینان حاصل شود.
همچنین در صورت مشاهده هرگونه مشکل در حال رشد، اقدامات لازم در خصوص درمان آن صورت گیرد.
به توصیه دندان‌پزشکان هم‌زمان با رویش اولین دندان شیری کودک باید به دندان‌پزشک کودکان مراجعه شود. بهترین زمان برای اولین معاینه دندان‌پزشکی کودکان ۶ ماه تا ۱ سال بعد از رویش اولین دندان شیری کودک است.
برخی از والدین به دلیل ناآگاهی گمان می‌کنند که چون دندان‌های شیری دائمی نیستند بنابراین نیاز به مراقبت خاصی ندارند درصورتی‌که دندان‌های شیری نقش به سزایی در تغذیه، تکلم و سلامت کودک در طول عمر او دارند.
بهتر است والدین قبل از اولین آشنایی کودک با دندان‌پزشک وی را با نحوه‌ی معاینه و چک آپ دندان آشنا کنند تا این موضوع برای کودک ملموس و عادی جلوه کند در غیر این صورت ممکن است کودک دچار اضطراب و یا ترس شود.
در اولین معاینه دندان‌پزشکی کودکان، سلامت دندان‌های کودک توسط دندان‌پزشک بررسی‌شده و شیوه‌های نگهداری و مراقبت از دهان و دندان کودک به والدین آموزش داده می‌شود.
همچنین در خصوص عادت‌های دهانی و تغذیه کودک با والدین صحبت می‌شود.
