هن یک ماده معدنی مهم در رژیم غذایی است که در عملکردهای مختلف بدن ازجمله انتقال اکسیژن در خون دخالت دارد. وجود آهن در تأمین انرژی برای زندگی روزمره ضروری است.

همچنین آهن برای رشد مغز نیز حیاتی است. نوزادان و کودکان و همین‌طور نوجوانان عمدتاً به دلیل نیاز شدید بدن آن­ها به آهن در طول دوره رشد، در معرض خطر کمبود آهن هستند.

بدون مداخله و استفاده از قطره آهن کودکانی که رژیم غذایی آن‌ها به‌اندازه کافی دارای آهن نباشد درنهایت به فقر آهن و کم‌خونی دچار می‌شوند.

بنابراین برای جبران آهن و جلوگیری از کم‌خونی لازم است بدانید که مقدار آهن موردنیاز  برای بدن کودک شما چقدر است و بهترین منابع تأمین آهن را بشناسید.

اگر به کمبود آهن فرزند خود مشکوک هستید حتماً به پزشک مراجعه کنید. در ادامه بیشتر در مورد لزوم استفاده از قطره آهن برای کودکان صحبت خواهد شد.

علل کمبود آهن در کودکان

آهن یک ماده مغذی ضروری برای رشد کودک است. آهن اکسیژن را از ریه به سایر قسمت‌های بدن منتقل می‌کند و به عضلات کمک می‌کند تا از این اکسیژن استفاده کنند.

اگر رژیم غذایی کودک فاقد آهن باشد وضعیتی به نام کمبود آهن رخ می‌دهد. اگر قطره آهن برای کودکان استفاده نشود فقر آهن در کودکان پیشرفت می­کند که درنتیجه­ ی آن سطح گلبول‌های قرمز خون کاهش‌یافته و کودک دچار کم‌خونی می‌شود.

کمبود آهن توانایی و عملکرد روزانه کودک شما را مختل می‌کند. بااین‌حال بیشتر علائم تا زمانی که کمبود آهن به کم‌خونی منجر نشود ظاهر نمی‌شود.

نوزاد زودرس و کم‌وزن، مصرف بالای شیر گاو در کودکان کمتر از دو سال، عدم مصرف گوشت، رژیم غذایی نامناسب در سال دوم زندگی کودک، بیماری‌های گوارشی و مسمومیت از سرب از خطرناک‌ترین عوامل فقر آهن در کودکان شناخته‌شده‌اند.

استفاده از قطره آهن برای کودکان و نوجوانان به این دلیل که در حال رشد هستند بسیار ضروری است. علل اصلی کمبود آهن در کودکان با توجه به گروه سنی عبارت است از:

1. نوزادان کمتر از ۶ ماه: نوزادان آهن موردنیاز خود را از رحم مادر دریافت می‌کنند بنابراین رژیم غذایی مادر در دوران بارداری بسیار مهم است. نوزادان زودرس با وزن کم در معرض خطر کمبود آهن بوده و به مکمل‌های آهن نیاز دارند.
2. کودکان ۶ ماه تا یک سال: ذخایر آهن نوزادان در شش ماه دوم زندگی آن‌ها ممکن است افت کند. اگر رژیم غذایی به‌اندازه کافی شامل مواد غذایی جامد غنی از آهن نباشد کمبود آهن اتفاق می‌افتد. در شش‌ماهه دوم، دو بار در روز قطره آهن برای کودکان تجویز می‌شود. البته غلات حاوی آهن مخلوط شده با شیر مادر نیز برای تأمین آهن موردنیاز بدن نوزاد کافی است. به‌محض اینکه نوزاد شما به خوردن غلات عادت کند به‌زودی می‌تواند سایر مواد جامد حاوی آهن مثل گوشت پخته‌شده را نیز بخورد. محروم ماندن کودک از مواد غذایی جامد حاوی آهن یکی از دلایل کمبود آهن در این گروه سنی است.
3. کودکان یک تا ۵ سال: شیر مادر حاوی مقدار کمی آهن است بنابراین تغذیه طولانی‌مدت از شیر مادر می‌تواند به کمبود آهن منجر شود به‌ویژه اگر شیر مادر جایگزین مواد غذایی جامد در رژیم غذایی شود. شیر کم‌چرب مانند شیر گاو، شیر بز و شیر سویا تا قبل از ۱۲ ماهگی نباید مصرف شود. کودکانی که شیر را به غذاهای جامد حاوی آهن ترجیح می‌دهند بیشتر در معرض فقر آهن قرار می‌گیرند. استفاده از قطره آهن برای کودکان این سن بسیار ضروری است.
4. نوجوانان: دختران نوجوان به دلیل عواملی چون قرار گرفتن در سن بلوغ، از دست دادن آهن در دوره قاعدگی و خطر ابتلا به کمبود تغذیه به دلیل محدودیت در رژیم غذایی، بیشتر در معرض خطر کمبود آهن قرار می‌گیرند. به‌طورکلی اختلالات دستگاه گوارش  و بیماری‌هایی مثل سلیاک یکی از علل کم‌خونی در کودکان است.

مشکلات رفتاری، عفونت‌های مکرر، از دست دادن اشتها، خستگی و رنگ‌پریدگی پوست، افزایش تعریق بدن، تنفس غیرارادی، عدم رشد مورد انتظار و گرایش به خوردن غذاهای غیرمعمول مثل خاک و یخ از مهم‌ترین علائم کمبود آهن در بدن به شمار می آیند.

[ps2id id=’N2′ target=”/]

نکات مهم در مصرف قطره آهن برای کودکان

اگر نوزاد شما فقط از شیر مادر تغذیه می‌کند بنابراین این توصیه‌های مکمل را دنبال کنید:

1. یک نوزاد کامل باید از سن ۴ ماهگی از قطره آهن استفاده کنند. مقدار موردنیاز قطره آهن برای کودکان این سن دو تا چند بار در روز است تا زمانی که کودک بتواند غذای غنی از آهن مثل غلات و یا گوشت بخورد.
2. کودک نارس در معرض ابتلا به فقر آهن و خطر کم‌خونی خواهد بود بنابراین لازم است از زمان شروع هفته‌ی سوم زندگی، مکمل‌های آهن مصرف کند. استفاده از قطره آهن برای کودکان نارس تا یک‌سالگی باید ادامه داشته باشد.
3. معمولاً کودک از ۴ تا ۶­ماهگی شروع به غذا خوردن می‌کند. جهت تأمین آهن بدن باید غذاهایی مثل غلات، حبوبات و گوشت مصرف شود. برای کودکان بزرگ‌تر گوشت قرمز، گوشت مرغ، ماهی لوبیا و سبزی‌هایی مثل اسفناج از مهم‌ترین منابع آهن به شمار می‌آیند.
4. عدم مصرف زیاد شیر: کودکان بین ۱ تا ۵ سال نباید بیشتر از ۷۱۰ میلی‌لیتر در روز شیر مصرف کنند.

زمان استفاده از قطره آهن برای کودکان جهت جذب بهتر آهن، به کودکان خود غذاهای غنی از ویتامین C مثل مرکبات، نخودفرنگی، توت‌فرنگی، فلفل، گوجه‌فرنگی و سبزیجاتی با برگ های سبز تیره، بدهید.

[ps2id id=’N3′ target=”/]

نکات مهم در مصرف قطره آهن برای کودکان

یکی از مهم‌ترین دلایل نگرانی والدین زمان استفاده از قطره آهن برای کودکان، تیره شدن رنگ دندان‌های کودکشان است. متأسفانه این باور غلط وجود دارد که مصرف قطره آهن منجر به خرابی و پوسیدگی دندان کودک می‌شود.

اما مطالعات نشان داده است که قطره آهن نه‌تنها سبب پوسیدگی دندان‌ها نشده بلکه استفاده از آن به همراه فلوراید از سالم ماندن دندان محافظت کرده و مانع از پوسیدگی آن می‌شود.

قطره آهن تأثیری در ایجاد پوسیدگی‌های دندانی نداشته ولی در صورت عدم رعایت اصول بهداشتی سبب تغییر رنگ و سیاه شدن دندان می‌شود.

بهتر است زمان استفاده از قطره آهن برای کودکان حداقل یک‌بار در روز دندان‌های کودک را مسواک بزنید و یا دندان نوزادان شیرخوار را با پارچه تمیز و آب پاک‌کنید.

مصرف میان وعده‌های شیرین و ناسالم مثل کیک، بیسکویت، چیپس و پفک سبب خرابی و پوسیدگی دندان کودک می‌شود.

بهتر است زمان مصرف قطره آهن برای کودکان نکات زیر رعایت شود:

1. بهتر است قطره آهن بین دو وعده شیردهی به کودک داده شود تا بهتر جذب شود.
2. برای جلوگیری از تغییر رنگ دندان‌ها زمان مصرف قطره آهن برای کودکان قطره را با قاشق چای‌خوری یا قطره‌چکان در عقب دهان کودک بریزید سپس کمی آب به کودک بدهید.
3. بهتر است بلافاصله بعد از مصرف قطره آهن دندان‌های کودک را با مسواک یا با پارچه تمیز و آب، پاک‌کنید.
4. برای جذب بهتر قطره آهن می‌توانید آن را داخل یک قاشق آب‌میوه مثل آب‌پرتقال، آب‌لیمو یا آب سیب حل کرده و به کودک بدهید زیرا ویتامین C موجود در آب‌میوه سبب افزایش جذب آهن در معده می‌شود. از طرفی مانع از تغییر رنگ دندان کودک می‌شود.
5. در صورت استفاده از شیر خشک قطره آهن را در شیر نریزید. هیچ‌گاه قطره آهن را به شیر اضافه نکنید.
6. اگر از قطره یا سایر مکمل‌ها مثل مولتی‌ویتامین یا شربت فروگلوبین استفاده می‌کنید نیازی به استفاده از قطره آهن نخواهد بود.
7. مصرف قطره آهن برای کودکان سبب تیره شدن رنگ مدفوع کودک می‌شود این مسئله کاملاً طبیعی است بنابراین جای هیچ نگرانی نخواهد بود.

کمبود آهن یا به عبارتی کم‌خونی در بدن سبب بروز مشکلاتی چون کم‌اشتهایی، احساس ضعف و خستگی، کاهش ضریب هوشی، کاهش مقاومت بدن در برابر بیماری­ها و کمبود رشد طبیعی کودک می‌شود.

ازاین‌جهت مصرف قطره آهن برای کودکان از ۶ ماه دوم زندگی آن‌ها باید موردتوجه قرار گیرد. جهت جذب بهتر آهن بهتر است قطره آهن برای کودکان با آب‌میوه‌هایی که حاوی ویتامین C هستند مصرف شود.

قطره آهن نباید با شیر مصرف شود. برای جلوگیری از تیره شدن رنگ دندان کودک بهتر است قطره با قطره‌چکان به کودک داده‌شده و یا بعد از استفاده دندان کودک با مسواک یا دستمال تمیز شود.