روکش‌های دندان که با عنوان dental crown شناخته‌شده‌اند در انواع فلزی، سرامیکی و یا ترکیبی از این دو موجود می‌باشند. روکش‌های تمام سرامیک دندان همان‌طوری که از نامشان پیداست ترمیم‌هایی هستند که به‌طور کامل از نوعی چینی به نام پرسلن ساخته‌شده‌اند.
روکش‌های تمام سرامیک نسبت به روکش PFM که ترکیبی از فلز و سرامیک است و در اکثر مطب ها مورداستفاده قرار می گیرد، ظاهری طبیعی‌تر داشته و برای افرادی که به آلیاژهای موجود در فلز آلرژی دارند بسیار مناسب خواهد بود.
ساختار روکش‌های تمام سرامیک ضعیف است و ممکن است دچار شکستگی یا ترک شود ازاین‌رو بیشتر برای دندان‌های قدامی که زیبایی‌شان مدنظر است مورداستفاده قرار می‌گیرد.
نوع اصلی روکش های تمام سرامیک پرسلن جاکت کراوان بود که بسیار ضعیف بوده و به این دلیل امروزه مورداستفاده قرار نمی‌گیرد. پرسلن های مدرن نمونه‌ای از روکش های تمام سرامیک امروزی هستند که استحکام بالاتری نسبت به نمونه‌های قدیمی خود دارند.
روکش‌های زیرکونیا نیز نمونه‌ای دیگر از روکش‌های تمام سرامیک هستند که از فلز زیرکونیم در مرکز روکش استفاده کرده و از استحکام بالایی برخوردار است.
موضوعات موردبحث این مقاله با سرفصل‌های زیر ارائه‌شده‌اند:
زمانی که پای زیبایی ظاهری دندان و اصلاح طرح لبخند به میان باشد روکش های تمام سرامیک بهترین انتخاب خواهند بود. از آنجایی که روکش های تمام سرامیک دارای ساختار ضعیفی هستند برای دندان‌های عقب و خصوصاً دندان‌هایی که به عصب کشی نیاز دارند مناسب نیستند زیرا روکش‌های این دندان‌ها باید دارای استقامت بیشتری باشد.
با این حال روکش‌های تمام سرامیک بهترین انتخاب برای روکش کردن دندان‌های جلویی هستند که دارای مزایای بسیاری می‌باشند:
۱. زیبایی بیشتر: بزرگ‌ترین مزیت روکش‌های تمام سرامیک نسبت به روکش‌های دیگر، ظاهر آن‌هاست. به دلیل استفاده ۱۰۰ درصدی سرامیک در ساخت این روکش‌ها، ظاهر آن‌ها بسیار شبیه به دندان‌های طبیعی است.
سایر روکش‌ها مثل PFM ساختار فلزی داشته که با یک لایه پرسلن نیمه شفاف گچی و سفید رنگ روکش می‌شود. روکش‌های تمام سرامیک همرنگ دندان یا بی رنگ بوده و میزان شفافیت آن‌ها متغیر است که در اکثر موارد با دندان طبیعی فرد قابل تشخیص نیستند.
برخلاف روکش‌های فلزی که سنگین وزن هستند این روکش‌ها سبک هستند.
۲. عدم وجود لبه فلزی در روکش‌های تمام سرامیک: برخلاف روکش‌های PFM که پایه فلزی روکش در لبه‌ها قابل مشاهده است روکش‌های تمام سرامیک فاقد لبه‌های فلزی هستند.
۳. سازگاری بیولوژیکی: روکش های تمام سرامیک دارای انطباق پذیری بیشتری با ساختار طبیعی دندان داشته و انواع سرامیک مورد استفاده برای ساخت آن‌ها سطح سایش بیشتری در مقایسه با مینای دندان ندارند.
در صورتی که روکش‌های ساخته شده از ترکیب پرسلن و فلز می‌توانند متفاوت با دندان و ترمیم‌های دندان بوده و سایش قابل توجهی را ایجاد کنند، خصوصاً اگر به خوبی صیقل داده نشوند.
همچنین برخی از افراد ممکن است به فلزات موجود در روکش‌های PFM آلرژی داشته باشند در صورتیکه این مشکل در ارتباط با روکش های تمام سرامیک مشاهده نمی شود.
۴. امکان جایگذاری در یک جلسه درمان: برخی از دندان پزشکان با دستگاهی به نام CAD/CAM، قادر به ساخت روکش های تمام سرامیک در مطب خود می‌باشند بنابراین جایگذاری روکش های تمام سرامیک در یک جلسه درمانی ممکن خواهد بود.
در این روش بعد از آماده کردن دندان، روکش در مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه ساخته شده و با استفاده از چسب مخصوص بروی دندان بیمار قرار می‌گیرد. در سایر روش‌های روکش کردن دندان، بعد از قالب گیری از دندان روکش‌ها در لابراتوار دندان پزشکی طی مدت ۲ هفته ساخته می‌شوند.
روکش‌های تمام سرامیک دارای انطباق‌پذیری بیشتری با ساختار طبیعی دندان داشته و انواع سرامیک مورداستفاده برای ساخت آن‌ها سطح سایش بیشتری در مقایسه با مینای دندان ندارند.
قبلاً گفتیم که روکش‌های تمام سرامیک دارای ساختار ضعیفی بوده و عموماً تا زمانی که زیبایی ظاهری حائز اهمیت نباشد مورداستفاده قرار نمی‌گیرند. روکش‌های تمام سرامیک دارای معایب زیر باشند:
۱. طول عمر: روکش‌های تمام سرامیک در مقایسه با سایر روکش‌های دندان مثل روکش‌ها فلزی و PFM، طول عمر و دوام کمتری دارد. سختی، استحکام، شکنندگی و مقاومت در برابر ترک‌خوردگی این روکش‌ها نسب به سایر روکش‌ها ضعیف‌تر است ازاین‌رو طول عمر کمتری دارند. بااین‌حال نمی‌توان گفت که این روکش‌ها نامناسب هستند بلکه برای برخی کاربردهای خاص بهترین انتخاب خواهند بود.
۲. عدم تعمیر روکش‌های تمام سرامیک: اگر ضخامت کل سرامیک ترک‌خورده باشد روکش دندان قابل تعمیر نخواهد بود و باید تعویض شود. بهتر است قبل از اینکه باکتری‌ها به زیر روکش نفوذ کرده و مشکلاتی نظیر پوسیدگی دندان و تخریب ریشه را به وجود آورند، روکش ترک‌خورده تعویض شود.
۳. ظاهر نامناسب برای دندان‌های برجسته: با توجه به اینکه روکش های تمام سرامیک از مواد یکنواخت ساخته می‌شوند بنابراین ظاهری نامناسب برای دندان‌هایی که دارای برجستگی یا تورفتگی هستند ایجاد می‌کند.
ازآنجایی‌که روکش‌های تمام سرامیک اغلب برای دندان‌های جلویی مورداستفاده قرار می‌گیرند این مسئله از اهمیت خاصی برخوردار است که می‌توان با کمک سایش و لعاب دادن روکش‌ها تا حدودی این مشکل را برطرف کرد.
اگرچه با اصلاح سطح روکش سطح درخشندگی آن دیگر مشابه سطح درخشندگی مینای دندان نخواهد بود.
روکش‌های تمام سرامیک بر اساس جنس و ترکیب سرامیک مورداستفاده و همین‌طور روش ساخت در چند نوع موجود می‌باشند که عبارت‌اند از:
۱. روکش‌های زیرکونیم: این روکش‌های تمام سرامیک به کمک فریم‌های زیرکونیومی تقویت می‌شوند. ساختاری روکش‌های زیرکونیم مشابه روکش‌های PFM بوده اما به‌جای استفاده از فلز در مرکز روکش از زیرکونیم استفاده می‌شود.
زیرکونیوم سفیدرنگ بوده و استحکام آن مشابه یا حتی بیشتر از آلیاژهای فلزی است. زیرکونیوم ظاهری عالی داشته و می‌تواند در هر نقطه‌ای از دهان قرار گیرد.
روکش های تمام سرامیک زیرکونیم از استحکام بالایی برخوردار بوده و زیبایی دندان‌های طبیعی را بازمی‌گرداند. روکش‌های زیرکونیوم در مقایسه با سایر روکش‌ها گران‌تر بوده و اگر گلیز نشوند منجر به سایش دندان مقابل خواهند شد.
۲. روکش ای ماکس: ترکیب این روکش از جنس لیتیوم دی سیلیکات بوده که به‌صورت ریختگی ساخته می‌شود. برای ساخت این روکش ابتدا یک قالب گچی از دندان بیمار تهیه‌شده و یک الگوی مومی از آن ساخته می‌شود.
سپس این الگوی مومی ذوب و مولد شده و لیتیوم دی سیلیکات مذاب را وارد آن می‌کنند تا شکل الگو به خود بگیرد. زیبایی، رنگ و شفافیت این روکش‌های تمام سرامیک از روکش‌های زیرکونیوم بهتر بوده اما از استحکام کمتری برخوردار است.
۳. روکش ساخته‌شده به‌وسیله CAD/CAM: این دستگاه با استفاده از کامپیوتر و با تراش یک بلوک سرامیکی، اقدام به ساخت لمینت و روکش سرامیکی می‌کند.
در این روش از دندان‌ها اسکن گرفته و اطلاعات اسکن به کامپیوتر منتقل می‌شود. در کامپیوتر لمینت یا روکش موردنظر به‌طور مجازی طراحی‌شده و اطلاعات آن به دستگاه تراش منتقل می‌شود سپس روکش روی یک بلوک سرامیکی از قبل انتخاب‌شده، تراشیده و ساخته می‌شود.
۴. روکش لومینیرز: این مدل از روکش‌های تمام سرامیک به حداقل تراشیدن دندان نیاز داشته زیرا می‌تواند در ضخامت‌های بسیار نازک ساخته شود. این روکش از استحکام بسیار بالایی برخوردار بوده اما بسیار گران‌قیمت است.
۵. روکش بریلیانس: این روکش‌ها نسل جدید روکش‌های لومینیرز است که به دلیل مقاومت بالا می‌توانند بسیار نازک ساخته شوند. برای جاگذاری این روکش‌های تمام سرامیک اندکی از سطح دندان تراش داده‌شده سپس این روکش‌ها بدون ایجاد برجستگی بروی سطح دندان قرار می‌گیرند. شفافیت این روکش‌ها بیشتر از لومینیرز است.
روکش‌های زیرکونیم نمونه‌ای از روکش های تمام سرامیک دندان هستند که ساختاری مشابه روکش‌های PFM داشته اما به‌جای استفاده از فلز در مرکز روکش از زیرکونیم استفاده می‌شود.
روکش های تمام سرامیک فاقد فریم فلزی بوده و زیبایی و رنگ آن‌ها مشابه دندان‌های طبیعی است. روکش های تمام سرامیک سائیدگی مشابه دندان طبیعی داشته درصورتی‌که روکش‌های فلزی یا PFM سائیدگی بیشتری روی دندان‌های مقابل خود ایجاد می‌کنند. زیبایی، عدم وجود لبه فلزی و سازگاری بیولوژیکی از مزیت‌های روکش های تمام سرامیک است.
برخی از این روکش‌ها به کمک دستگاهی به نام CAD/CAM در یک جلسه درمان ساخته‌شده و بروی سطح دندان قرار می‌گیرند.
روکش‌های تمام سرامیک در مقایسه با سایر روکش‌ها از استحکام کمتری برخوردار بوده و ازاین‌رو ممکن است ترک‌خورده و یا شکسته شوند. روکش‌های ترک خورده قابل تعمیر نبوده و باید تعویض شوند.
